Përbërësit:
Miell gruri
Kos (për trahananë e thartë)
Qumësht (për trahananë e ëmbël)
Perime (speca të kuq, domate, qepë,
për trahananë e kuqe)
Kripë (opsionale)
Ujë (opsionale)
Përbërësi kryesor për trahananë është mielli i grurit ose gruri i copëtuar, i cili zakonisht përzihet me qumësht ose kos për të formuar një lloj brumi. Ky brumë lihet të fermentohet për 2-3 ditë, zakonisht në një enë prej druri, dhe më pas lihet të thahet. Faza tjetër vazhdon me shkërmoqjen e trahanasë mes duarve derisa përftohen kokrra pak më të vogla se orizi. Për trahananë e kuqe, përgatitet një krem me domate, qepë dhe speca të kuq dhe përzihen me miell; pjesa tjetër e procesit është e njëjtë si për versionet me qumësht për trahana të ëmbël dhe me kos për atë të thartë.
Trahanaja është një produkt me bazë gruri që hahet në të gjithë Shqipërinë, veçanërisht në Qarkun Korçës (Shqipëria juglindore) dhe Myzeqe (ultësirë në Shqipërinë jugperëndimore). Ekzistojnë disa
lloje trahanash, si: trahanaja e ëmbël (e bërë me qumësht të plotë, zakonisht nga ai i dhive), trahanaja e thartë (e bërë me kos), dhe trahanaja e kuqe (e bërë me speca të kuq, domate, dhe qepë). Këto trahana janë ndër llojet më përfaqësuese. Në disa rajone, veçanërisht Mallakastër në Qarkun Fier, trahanaja bëhet duke përzier miell gruri me lëngun e pastër/kthjellët të mishit.
Historia e Produktit
Trahanaja e prodhuar në Shqipëri i përket familjes më të gjerë të prodhimeve shtëpiake (zahireve) të prodhuara në të gjithë Ballkanin dhe Anadollin, dhe origjina e saj është po aq e lashtë sa edhe vetë bujqësia. Trahana ose tarhana, nga ana tjetër, janë të lidhura ngushtë me traditën e Persisë së Mesme dhe asaj Lindore të Keshkëve (ose keshekëve). Të gjithë përbërësit janë të lidhur në një përzierje të drithërave dhe qumështit (ose kosit), të cilët lihet të fermentohen dhe pastaj të thahen. Pa dyshim, Trahanaja është një nga ushqimet më të vjetra në Shqipëri. Tradicionalisht ishte një mënyrë për të ushqyer gjatë kohës së dimrit. Trahanaja gjithmonë është përgatitur nga amvisat si zahire që do përdorej gjatë dimrit. Edhe fëmijët e vegjël shpesh ndihmojnë për ta bërë atë. Gjatë 7-10 ditëve kur gratë e familjes nisin përgatitjen e trahanasë, praktikisht çdo sipërfaqe e disponueshme në shtëpi është e mbuluar me tabaka apo çarçafë ku do t♪ë bëhet tharja e saj. Trahanaja përdoret si supë e trashë duke shtuar disa lugë nga përgatitja në ujë të valuar ose lëng perimesh apo mishi. Pasi lëngu me trahana trashet, në të shtohet bukë e mbetur, shtohet gjalpë i freskët ose vaj ulliri, piper të kuq
dhe djathë i bardhë. Ekzistojnë shumë receta rajonale, lokale dhe familjare për trahananë. Në disa rajone, trahanaja shoqërohet me një salcë përgatitur me qepë ose preshtë të prera imët, dhe dhjamë të skuqur i quajtur cingaridhe. Kjo salcë e bën trahananë veçanërisht të shijshme. Fëmijët e pëlqejnë shumë trahananë dhe së fundmi ajo është futur në disa mensa shkollore.
Burimi: ‘Arka e Shijes’, Dhurata Thanasi (Luga e Argjendtë)
